مظفر شاهدی

به‌مناسبت 21 آذر، هفتادوپنجمین سالروز نجات آذربایجانفرقه دموكرات پيشه‌وري؛ پيشينه و پيامدهادکتر مظفر شاهديمدعاي يادداشت پيش رو اين است كه براي فهم معنا و جايگاهي كه غائله فرقه دموكرات پيشه‌وري در حافظه تاريخي جامعه ايراني پيدا كرده است، ضرورتاً بايد پيشينه روابط و حضور تجاوزكارانه روسيه‌تزاري و سپس روسيه شوروي در ايران مورد سنجش و ارزيابي قرار گيرد. با اين توضيح كه جامعه ايراني به‌درستي غائله فرقه دموكرات پيشه‌وري را توطئه‌اي فراملي مي‌داند كه با طراحي و هدايت دولت و حزب كمونيست شوروي (و با كارگرداني مستقيم‌تر شعبه حزب در آذربايجان شوروي) صورت عملي به‌خود گرفت و هدف نهايي آن تجزيه خاك ايران و منضم نمودن آن به‌قلمروهاي تحت سلطه شوروي بود.شايد پُر بي‌راه نباشد دلايلِ نگراني‌هايي را كه حتي تا همين امروز بخش‌هايي از افكار عمومي ما نسبت به‌خطرات نفوذ روسيه و ضرورت مواجهه محتاطانه و حساب‌شده اولياي امور در تقويت روابط با همسايه شمالي وجود داشته است، در پيشينه تاريخيِ ديرپا و در عين حال پرفرازونشيب دو كشور ايران و روسيه جستجو كنيم. مروري بر گذرگاه‌هاي تعيين‌كننده‌تر روابط دو كشور طي چند سده گذشته چشم‌انداز روشن‌تري از بحث پيش رو ارائه خواهد داد. در اكثري از منابع تاريخي مقدمه جنگ‌هاي تجاوزكارانه روسيه تزاري عليه ايران در دوران سلطنت فتحعلي‌شاه قاجار (سلطنت: 1211- 1250ق) به‌رؤياهاي پطر كبير امپراتور پرآوازه روسيه (امپراتوري: 1682- 1725م) براي سلطه بر ايران و دسترسي به‌آب‌هاي گرم خليج فارس اِسناد داده مي‌شود. امپراتوري پطر كبير مقارن با سه چهار دهه پاياني حيات سلسله صفويه در ايران بود، كه مي‌دانيم در اين اواخر سخت رنجور و ناتوان شده بود و نهايتاً هم دسته‌هايي از اتباع ايران در مناطق ش, ...ادامه مطلب

  در آستانه انقلاب اسلامي (به‌مناسبت 26 دي سالروز خروج شاه از كشور)؛ گفت‌وگو با مظفر شاهديگفت‌وگو از: رحمت رمضانيپرسش 1: دو دیدگاه در مورد فرار شاه از ایران وجود دارد برخی معتقدند شاه تا آنجا که می‌توانست با خشن ترین صورت دست به سرکوب مخالفان پرداخت، اما زمانی‌که سرانجام دریافت که دیگر با سرکوب، قلع‌وقمع معترضان و کشتار مردم نمی‌تواند به سلطنتش ادامه دهد، لاجرم فرار کرد. در مقابل دیگران معتقد بودند که شاه راضی به کشتار نبود و در نتیجه تسلیم انقلاب شد و تصمیم به ترک کشور گرفت.پاسخ 1: واقعيت اين است كه پاسخ‌ دقيق و صريح به‌اين‌گونه قضاوت‌ها و نگرش‌هاي كلي خيلي آسان نيست و مستلزم مباحثي تفصيلي است؛ چه اين‌كه براي فهم اين موضوع كه وقتي از سركوب خشن سخن به‌ميان مي‌آوريم مقصودمان اشاره به‌چه معيارها و يا شاخص‌هايي است؛ هم‌چنين است ابهام در معناي تسليم شدن شاه در برابر انقلابيون. در هر حال آنچه مسلم است فرايند به‌سقوط كشانيدن رژيم پهلوي و پيروزي نهايي انقلاب اسلامي در بهمن سال 1357 آسان به‌دست نيامد و چنان نبود كه به‌مجرد آشكارتر شدن مخالفت‌هاي عموم مردم كشور با حكومت پهلوي، محمدرضاشاه به‌سرعت به‌اين نتيجه اخلاقي! رسيده باشد كه ديگر نمي‌تواند و اساساً علاقمند نيست بر ملتي ناراضي سلطنت كند. لااقل از هنگام كودتاي 28 مرداد 1332 بدانسو كاملاً آشكار شده بود كه رژيم پهلوي در روندي كه, ...ادامه مطلب

  به‌مناسبت 25 فروردین 1357؛ سالروز درگذشت امیراسدالله علم مظفر شاهدی [email protected] اسدالله علم فرزند محمدابراهیم‌خان شوکت‌الملک دوم، در سال 1298 در بیرجند متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در همان شهر گذرانید و از دانشکده کشاورزی کرج لیسانس کشاورزی گرفت. در سال 1318 با ملکتاج قوام، دختر ابراهیم قوام‌الملک شیرازی ازدواج کرد و از همان مقطع به‌تدریج به‌دربار راه یافته با محمدرضا پهلوی در ارتباط نزدیک قرار گرفت..., ...ادامه مطلب