مظفر شاهدی

  در آستانه انقلاب اسلامي (به‌مناسبت 26 دي سالروز خروج شاه از كشور)؛ گفت‌وگو با مظفر شاهديگفت‌وگو از: رحمت رمضانيپرسش 1: دو دیدگاه در مورد فرار شاه از ایران وجود دارد برخی معتقدند شاه تا آنجا که می‌توانست با خشن ترین صورت دست به سرکوب مخالفان پرداخت، اما زمانی‌که سرانجام دریافت که دیگر با سرکوب، قلع‌وقمع معترضان و کشتار مردم نمی‌تواند به سلطنتش ادامه دهد، لاجرم فرار کرد. در مقابل دیگران معتقد بودند که شاه راضی به کشتار نبود و در نتیجه تسلیم انقلاب شد و تصمیم به ترک کشور گرفت.پاسخ 1: واقعيت اين است كه پاسخ‌ دقيق و صريح به‌اين‌گونه قضاوت‌ها و نگرش‌هاي كلي خيلي آسان نيست و مستلزم مباحثي تفصيلي است؛ چه اين‌كه براي فهم اين موضوع كه وقتي از سركوب خشن سخن به‌ميان مي‌آوريم مقصودمان اشاره به‌چه معيارها و يا شاخص‌هايي است؛ هم‌چنين است ابهام در معناي تسليم شدن شاه در برابر انقلابيون. در هر حال آنچه مسلم است فرايند به‌سقوط كشانيدن رژيم پهلوي و پيروزي نهايي انقلاب اسلامي در بهمن سال 1357 آسان به‌دست نيامد و چنان نبود كه به‌مجرد آشكارتر شدن مخالفت‌هاي عموم مردم كشور با حكومت پهلوي، محمدرضاشاه به‌سرعت به‌اين نتيجه اخلاقي! رسيده باشد كه ديگر نمي‌تواند و اساساً علاقمند نيست بر ملتي ناراضي سلطنت كند. لااقل از هنگام كودتاي 28 مرداد 1332 بدانسو كاملاً آشكار شده بود كه رژيم پهلوي در روندي كه, ...ادامه مطلب